چاپ سیلک یا سیلک اسکرین یکی از روش‌های قدیمی چاپ و انتقال تصویر بر روی سطوح است. چاپ سیلک از جمله روش‌های رایج و معتبر است که به دلیل داشتن کیفیت بالای چاپ در صنایع مختلفی بکاربرده می‌شود. در این روش از پارچه یا توری‌های اسکرین با سوراخ‌های کوچک و ریز استفاده می‌شود و با استفاده از جوهر و فشار بر روی سطح پارچه یا کاغذ منتقل می‌شود.
از دیرباز تاکنون صنعت چاپ تحولات بسیاری را به خود دیده است که بسامد آن روش‌های نوین چاپی همچون چاپ دیجیتال است. اما چاپ سیلک بدلیل داشتن ویژگی‌های خاص خود محبوب است.
شاید تاکنون نام چاپ سیلک اسکرین را نشنیده باشید اما قطعا از محصولاتی که طی فرآیند چاپ سیلک به تولید رسیده‌اند استفاده کرده‌اید. در ادامه بطور کامل به بررسی فرآیند چاپ سیلک و تمام سوالات و نیازهای شما در مورد این روش چاپ نوین خواهیم پرداخت. تا پایان همراه کلیشه کیمیا باشید.
چاپ سیلک چیست؟
چاپ سیلک اسکرین (silk screen print) از دو واژه سیلک به معنای ابریشم و اسکرین قابی است که توری سیلک بر روی آن نصب می‌شود.
سیلک اسکرین از جمله روش‌های معتبر و رایج تکثیر است که قابل اجرا بر روی سطوح مختلف در اندازه و طرح‌های گوناگون می‌باشد. این روش با استفاده از توری با سوراخ های بسیار ریز، جوهر و پاروهای مخصوص روی یک سطح مسطح چاپ می‌شود.
عمده کاربرد سیلک اسکرین برای ایجاد چاپ بر روی سطوح صاف مانند کاغذ و پارچه است. اما با استفاده از جوهرهای مخصوص امکان چاپ بر روی چوب، فلز، پلاستیک و شیشه فراهم شده است. چاپ اسکرین کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. به همین دلیل علاوه بر خلق آثار هنری، در چاپ پارچه هم استفاده گوناگونی می‌شود.
اصول اولیه این روش بر پایه تهیه شابلون روی توری‌هایی است که دارای شبکه‌های بسیار ریزی هستند. فشار وارده از طرف اپراتور روی رنگ یا جوهر ریخته شده روی این توری‌ها می‌تواند تصویر را به سطح پارچه مورد نظر انتقال دهد.
تاریخچه چاپ سیلک (سیر تحول چاپ سیلک)
چاپ سیلک از زمان ابداع تاکنون تحولات بسیاری داشته است که در طی سالیان طولانی به تکامل رسیده است تا به روش امروزی رسیده است. از قدیمی‌ترین روش‌های چاپی که برای اولین بار در کشور ژاپن مورد استفاده قرار گرفت و پس از مدتی در قرن هجدهم وارد اروپا شد.
از این شیوه چاپی در ژاپن برای انتقال طرح‌ها بر روی کاغذ و پارچه استفاده می‌شد. بدین گونه که از موی انسان برای ساخت صفحه‌های مشبک استفاده می‌کردند و با استفاده از برس طرح را بر روی سطوح دلخواه چاپ می‌کردند.
در زمان ورود چاپ سیلک به اروپا از پارچه‌های ابریشم به عنوان توری استفاده می‌کردند اما بدلیل بالا بودن قیمت این نوع پارچه‌ها، این روش از جمله روش‌های گران به حساب می‌آمد که کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت. پس از گسترش انتقال پارچه ابریشم به اروپا، این روش چاپ رواج بیشتری یافت. در سال ۱۹۶۰ اولین دستگاه چاپ سیلک در کشور آمریکا تولید گردید.
امروزه کاربرد چاپ سیلک گسترش یافته و برای چاپ روی انواع پارچه، تیشرت، کلاه و ساک دستی، حتی شیشه، فلز، چوب، کاغذ و سایر موارد از آن بهره گرفته می‌شود.
فرآیند گام به گام چاپ سیلک اسکرین
برای استفاده از چاپ سیلک یا سیلک اسکرین روش‌های متفاوتی وجود دارد اما اصول پایه‌ای آن در تمامی روش‌ها بطور یکسان است. پرکاربردترین شیوه چاپ سیلک روشی که در آن با استفاده از امولوسیون‌های حساس به نور شابلون را می‌سازند.
در چاپخانه‌ها از روش‌های متعددی برای استفاده از چاپ سیلک بکار گرفته می‌شود که انتخاب شیوه آن به امکانات و تجهیزات بستگی دارد.
از مهم‌ترین ابزارهای مورد نیاز برای اجرای فرآیند چاپ سیلک، توری مخصوص چاپ، قالب نگهدارنده توری و رنگ است.
در ادامه چگونگی انجام سیلک را قدم به قدم در هفت مرحله عنوان خواهیم کرد.
گام نخست:
در مرحله اول قبل از شروع فرآیند چاپ، طراحی مورد تایید نهایی مشتری قرار گرفته و برای انتقال روی پارچه نهایی می‌شود. و سپس بر روی کاغذی مخصوص به نام کالک که قابلیت عبور نور را از خود دارد بصورت سیاه و سفید پرینت گرفته می‌شود.
از طراحی ایجاد شده بر روی کاغذ کالک برای تهیه شابلون استفاده می‌شود.
گام دوم:
پس آماده سازی و پرینت چاپ سیلک، توری مخصوص طرح انتخاب می‌شود. انتخاب توری مناسب بستگی به پیچیدگی طرح مورد نظر برای چاپ و جنس سطح پارچه دارد.
توری در کیفیت نهایی چاپ بسیار موثر است و باید در این مرحله با دقت و بررسی بهترین توری مناسب طرح مورد نظر را انتخاب نماییم.
سپس توری انتخاب شده توسط یک امولوسین حساس به نور آغشته شده و در محیط عاری از نور زیر نور فراوان فرابنفش یا uv قرار گرفته و خشک می‌شود. توری با قرار گرفتن در معرض نور شدید، سفت و سخت می‌شود.
گام سوم:
در مرحله بعد کاغذ حاوی طرح با دقت بر روی شابلون آغشته به لاک حساس چسبانده می‌شود و سپس شابلون به همراه طرح، مجدد در معرض نور شدیدی قرار می‌گیرند.
قسمت‌هایی از کاغذ کالک که بر روی آن رنگ قرار دارد (چاپ شده است) اجازه عبور نور را نمی‌دهد. در نتیجه نور فقط به قسمت‌هایی از شابلون می‌خورد که در طرح ما سفید است. ماده حساس به نور بعد از نور خوردن سخت می‌شود. باقی قسمت‌های اسکرین که توسط طرح مورد نظر پوشانده شده‌اند به حالت نرم باقی می‌ماند.
نکته!
توجه داشته باشید که اگر طرح مورد نظر شما بیش از یک رنگ داشته باشد، باید یک شابلون مجزا برای رنگ بعدی نیز به همین شیوه ساخته شود تا هر رنگ به شکل جدا روی سطح مورد نظر انتقال داده شود.
گام چهارم:
در ادامه برای پاک کردن قسمت های اضافی از روی توری، آن را با آب به دقت شستشو می‌دهند. بدین صورت منفذهای توری در قسمت‌هایی که نور به آن‌ها نخورده بود مجدد باز می‌شوند تا مسیر عبور جوهر از توری باز شود.
متخصص چاپ در این مرحله باید با استفاده از دانش و تجربه خود سطوح ناهمواری را که باعث افت کیفیت چاپ و از بین رفتن دقت چاپ می‌شود را از بین ببرد.
اکنون شابلون آماده استفاده است.
گام پنجم:
شابلون آماده شده برای چاپ بر روی میز قرار می‌گیرد. سطوحی که قرار است چاپ روی آن ایجاد شود بصورت صاف روی میز و دقیقا زیر شابلون‌های اسکرین قرار داده می‌شود. سپس الگو روی پرس قرارداده می‌شود.
پرس‌های متفاوتی برای انجام چاپ سیلک وجود دارد مانند از جمله پرس‌های دستی، اتوماتیک و نیمه اتوماتیک هستند. امروزه اغلب از پرس‌های مدرن تمام اتوماتیک چرخشی استفاده می‌کنند؛ چراکه با بهره گیری از این نوع دستگاه‌ها امکان استفاده از چندین شابلون به صورت همزمان را خواهید داشت.
در مواردی که طرح مورد نظر دارای بیش از یک رنگ است، استفاده از این نوع دستگاه‌های چاپ برگردان گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.
انواع پرس:
- دستی: پرس‌های دستی بوسیله دست کنترل می‌شوند و فشار آن‌ها کاملا در اختیار کاربرد قرار دارد.
- نیمه اتوماتیک: پرس‌های نیمه اتوماتیک هم تا حدودی نیازمند یک اپراتور برای تعویض لایه‌ها و پارچه‌ها می‌باشد و بخشی از فرآیند چاپ بطورت اتوماتیک انجام می‌شود.
- تمام اتوماتیک: پرس‌های تمام اتوماتیک بدون هیچگونه دخالت نیروی انسانی و کاملا توسط دستگاه انجام می‌شود. هزینه تهیه این نوع دستگاه‌های پرس کمی بالا است.
گام ششم:
در این مرحله جوهر بر روی شابلون ریخته شده و با فشار زیاد به سطح مورد نظر که در زیر شابلون قرار گرفته است منتقل می‌شود.
فشار مورد نیاز برای عبور جوهر از توری از طریق پاروی مخصوص و یا ماشین چاپ اتوماتیک خواهد بود که بدون نیاز به اپراتور فرآیند چاپ را انجام می‌دهد.
با ایجاد فشار روی شابلون، جوهرها از راه منافذ باز روی شابلون به سطوح چاپی قرار گرفته شده در زیر مجموعه انتقال داده شده و طرح ایجاد می‌شود.
برای چاپ یک طرح در تیراژ بالا فرآیند چاپ به همین صورت تکرار خواهد شد. در سفارشات تیراژ بالا با استفاده از دستگاه‌های چاپ اتوماتیک سرعت چاپ افزایش خواهد یافت.
در صورت سالم بودن توری میتوان از آن مجدد استفاده کرد.
گام هفتم:
محصول نهایی چاپ شده باید در مدت معینی خشک شود و یا به اصطلاح ببندد. محصول نهایی مورد نظر در انتها چک می‌شود و هرگونه آلاینده محیطی نیز از روی آن شسته می‌شود.
بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای چاپ سیلک
در حقیقت چاپ سیلک یکی از رایج‌ترین و بهترین روش‌ها در شرکت‌ها و دفاتر چاپ است. چاپ سیلک بر روی انواع محصولات قابل اجرا است که در ادامه به ذکر برخی از کاربردهای آن خواهیم پرداخت.
- چاپ بر روی انواع محصولات کارتن پلاست
- چاپ تیشرت
- چاپ کیسه های پارچه ای و پلاستیکی
- چاپ قوطی
- چاپ ظروف
- چاپ شیشه
- چاپ فلز
- و…
چاپ سیلک از جمله روش های چاپی سازگار با انواع سطوح است که براحتی میتوان از آن برای طیف گسترده ای از محصولات استفاده کرد.
مزایا چاپ سیلک
- قیمت مقرون بصرفه
- سازگاری با مواد مختلف
- انعطاف پذیری
- مقاومت و دوام بالا چاپ
- قابلیت چاپ چند رنگ
- چاپ تصاویر و متون با ریزترین جزئیات
- چاپ طرح‌های برجسته
- قابل چاپ در تیراژ بالا
- ساده و آسان بودن روش چاپ
- و…
معایب چاپ سیلک
- دقت پایین چاپ
- محدودیت داشتن در چاپ طرح‌های پیچیده
- سرعت پایین در سفارشات تیراژ بالا
- هزینه بالا در تیراژهای پایین
- محدودیت ترکیب رنگ‌های چاپ
- عدم استفاده بر روی اشیا کوچک
- و….
برای انتخاب شیوه چاپی مناسب باید تمام مزایا و معایب روش‌های قابل اجرا برای طرح خود را مورد بررسی و آزمایش قرار دهید. توصیه ما این است قبل از ثبت سفارشات تعداد بالا، ابتدا یک نمونه از طرح چاپی خود را تهیه نمایید و پس از تایید و برآورده ساختن انتظارات خود، سفارش خود را در تیراژ مورد نیاز ثبت نمایید. بدین‌گونه از اطلاف زمان و ضررهای مالی نیز جلوگیری می‌شود.
در وبلاگ کلیشه کیمیا تمام روش‌های چاپی رایج و مورد استفاده در صنعت چاپ بطور مجزا مورد بررسی قرار گررفته و تمام نکات لازم ذکر شده است.
جمع بندی
چاپ سیلک یکی از شیوه‌های چاپی معتبر و بسیار پرکاربرد در صنعت چاپ است که بدلیل داشتن مزایا و ویژگی‌های فراون در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با پیشرفت تکنولوژی و روی کارآمدن روش‌های نوین چاپی، چاپ سیلک همچنان از محبوبیت و کاربرد قابل ملاحظه ای برخوردار است.
عمده‌ترین کاربرد چاپ سیلک در صنعت نساجی است که محصولات تهیه شده در این روش از کیفیت و وضوح بالاتری نسبت به سایر روش‌های چاپی برخوردار هستند.
قیمت مناسب و مقرون بصرفه، کیفیت بالا، دوام و ماندگاری طولانی از دیگر فاکتورهایی است که سبب محبوبیت و استقبال چاپ سیلک اسکرین در میان صنایع مختلف شده است.
در این مقاله تمامی مواردی که نیاز دارید تا با چاپ سیلک آشنا شوید، بطور کامل و جامع عنوان شده است. امیدواریم مطالب ارائه شده در این بخش در راستای بهره برداری شما عزیزان مفید واقع شود.
برای برقراری ارتباط با مشاوران و کارشناسان کلیشه کیمیا به صفحه تماس با ما مراجعه نمایید.
کارشناسان ما در کوتاه ترین زمان ممکن پاسخگوی نیاز شما خواهند بود.
نظرات و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید.
