صنعت چاپ از گستردگی قابل توجهی برخوردار است که در گذر زمان با پیشرفت تکنولوژی و ماشین آلات چاپی، تغییرات بسیاری به خود دیده است. از متداول‌ترین روش‌های چاپی برای ایجاد چاپ بر روی متریال غیر جاذب، چاپ فلکسو یا فلکسو گرافی است. چاپ فلکسو بصورت روتاری انجام می‌شود و نوعی چاپ درون خطی به حساب می‌آید.
چاپ فلکسوگرافی در میان صنایعی که به نوعی با چاپ سروکار دارند از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است که بیشترین کاربرد آن در صنعت کارتن سازی و بسته بندی می‌باشد.
بدلیل استفاده از کلیشه‌های فوتوپلیمری در فرآیند چاپ فلکسو که از خاصیت انعطاف پذیری برخوردار هستند، به این نوع چاپ، چاپ انعطاف پذیر نیز گفته می‌شود.
چاپ فلکسو از دقت و سرعت بالایی برخوردار است که می‌تواند ریزترین نکات چاپی را بر روی انواعی از سطوح به چاپ برساند.
چاپ فلکسو از جمله چاپ‌های قدیمی است که از زمان پیدایش تاکنون تغییرات بسیاری را پشت سر گذاشته و همچنان با روی کار آمدن روش‌های نوین چاپی، از استقبال و کاربرد قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.
کلیشه سازی با صنعت چاپ و بسته بندی مرتبط هستند. بدین منظور برای درک بهتر و آشنایی با کلیشه سازی لازم است با مفاهیم و روش‌های رایج چاپی آشنا شوید. در این بخش از وبلاگ کلیشه کیمیا به بررسی چاپ فلکسو خواهیم پرداخت. در طی این مقاله بصورت کامل با چاپ فلکسو و سیر تکاملی آن آشنا خواهید شد. همچنین در این مقاله به بررسی کامل ویژگی‌ها و کاربردهای چاپ فلکسو خواهیم پرداخت.
تمام تلاش ما در کلیشه سازی کیمیا ارائه مطالب جامع و مفید با بیانی ساده و روشن به شما بازدیدکنندگان گرامی می‌باشد. همچنین شما عزیزان می‌توانید با ثبت پیشنهادات و انتقادات خود ما در بهبود عملکرد و ارائه خدمات یاری نمایید.
چاپ فلکسو یا فلکسوگرافی
فلکسوگرافی (FLEXOGRAPHI) که به اختصار به آن فلکسو (FLEXO) گفته می‌شود، نوعی چاپ به معنی انعطاف پذیر که براحتی بر روی مواردی قابل انعطاف مانند پلاستیک، فیلم فلزی، سلفون، کاغذ و کارتن قابل اجرا هستند، گفته می‌شود.
نام دیگری که به عنوان چاپ فلکسو شناخته شده است، چاپ برجسته می‌باشد که دلیل آن برجسته بودن سطح کلیشه چاپ در این روش است.
چاپ فلکسو قابلیت استفاده بر روی انواعی از سطوح را دارد و می‌توان از آن برای چاپ بر روی مواد غیر پلاستیکی نیز استفاده کرد. بر روی سطوحی مانند فویل، مقوا، کاغذ، کارتن، سطوح نایلونی و پلاستیکی می‌توان از چاپ فلکسوگرافی بهره گرفت.
چاپ فلکسو دارای صفحات فوتوپلیمر انعطاف پذیر هستند و این صفحات به دور سیلندرها و روی یک پرس پیچیده می‌شود. صفحات جوهری شامل یک تصویر برجسته هستند و با سرعت بالایی در حال چرخش هستند. از این طریق جوهرها را از طریق سوراخ‌های کوچک از روی آنیلوکس به زیر لایه انتقال می‌دهند. این روش چاپی بسیار مناسب برای چاپ کتاب‌ها، مجلات و کارت‌های ویزیت می‌باشد.
تاریخچه چاپ فلکسو از پیدایش تا تکامل
چاپ فلکسو از آن دسته شیوه‌های چاپی است که از زمان پیدایش تا کنون تحولات چشمگیری به خود دیده است. به علاوه این تغییرات، توسعه و پیشرفت قابل توجهی را در صنعت چاپ به ارمغان آورده است. اما آنچه فلکسو را به رایج‌ترین روش چاپی تبدیل کرده است، کارآمدی آن از گذشته تاکنون می‌باشد.
برای آشنایی بیشتر با شیوه پیدایش چاپ فلکسو و درک تحول آن به شیوه امروزی، کمی به گذشته به قرن ۱۹ زمانی که اولین ماشینهای چاپی ساخته شدند، سفر خواهیم کرد.
اولین ماشین چاپ در سال ۱۸۹۰ در لیورپول انگلستان به وسیلهٔ Bibby ,Baron و پسرانش ساخته شد.
دردهه ۱۹۰۰ چاپ خانه‌های اروپایی با استفاده از صفحات لاستیک چاپ و آنیلین نفت مبتنی بر جوهر توسعه یافته بودند، این شیوه چاپ “چاپ آنیلین” نامیده می‌شد.
در دهه ۱۹۲۰بیشتر ماشینهای چاپ در آلمان ساخته می‌شدند، در آلمان این فرایند “gummidruck” یا چاپ لاستیکی نامیده می‌شد. در آلمان همچنان امروزه به این نوع چاپ “gummidruck” گفته می‌شود.
در اوایل قرن بیستم، این تکنیک به صورت گسترده‌ای در بسته‌بندی مواد غذایی در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت.
در سال ۱۹۴۰مدیریت غذا و داروی آمریکا (FDA) رنگ‌های آنیلین را جزء رنگ‌های نامناسب برای بسته‌بندی مواد غذایی طبقه‌بندی کرد وسبب کاهش فروش این نوع دستگاه چاپ گردید. از این رو شرکت‌های خصوصی تلاش کردند با استفاده از نام‌های جدید برای این روش، از جمله “printing Lustro” و “printing Transglo”فروش را بالا ببرند اما به موفقیت چشمگیری دست نیافتند. حتی بعد ازآنکه مدیریت غذا و داروی آمریکا (FDA) چاپ آنیلین را با استفاده از جوهرهای جدید در سال ۱۹۴۹ تصویب کرد خرید و فروش این دستگاه‌های چاپ همچنان رو به کاهش بود و برخی از تولیدکنندگان مواد غذایی هنوز هم حاضر به در نظر گرفتن نام چاپ آنیلین بر روی بسته‌بندی محصولاتشان نبودند. سرانجام نمایندگان صنعت بسته‌بندی به این نتیجه رسیدند که این فرایند نیاز به تغییر نام دارد.
در سال ۱۹۵۱ با انجام یک نظر سنجی توسط فرانکلین ماس، مدیر شرکت Mosstype، القاب بسیاری برای این روش چاپی ارائه شد که در نهایت یک کمیته به نام کمیته وزن کشی و بسته بندی عبارات سه نام permatone ,rotopake و flexographic که اکثریت آراء پستی را از سمت خوانندگان داشتند را انتخاب و از بین این سه نام نیز ” flexographic” انتخاب شد.
از سال ۱۹۹۰، پیشرفت‌های بزرگی در کیفیت چاپ فلکسو، پلیت‌های فتوپلیمری و مرکب‌های چاپ حاصل شد. بزرگترین پیشرفت در چاپ فلکسو درحوزه کلیشه‌های چاپ (photopolymer)، شامل بهبود مواد اولیه و روش تولید پلیت‌ها بوده است. سیستم‌های جدید تولید پلیت یا کلیشه به تازگی پیشرفت خوبی در این صنعت ایجاد کرده‌است.
امروزه چاپ فلکسو به عنوان یک فرایند چاپ با کیفیت و فاخر، با تصاویر چهار رنگ همراه با مهارت‌های اپراتوری به راحتی با فرایند چاپ افست و گراور رقابت می‌کند.
این پیشرفت مداوم و در حال توسعه باعث افزایش توانایی در تولید تونالیته‌های رنگی و سایه روشن‌ها و کنترل چاقی ترام (dot gain) بالای چاپ فلکسو شده‌است.
فرآیند چاپ فلکسو
فلکسوگرافی روش چاپی مستقیم است به این معنی که به هنگام چاپ کلیشه آغشته به مرکب در تماس مستقیم با سطح چاپ شونده تصویر را بر روی آن منتقل می‌کند. در این حال نوردی موسوم به نورد «آنیلوکسی» مرکب را از منبع مرکب به کلیشه می‌رساند و کلیشه آن را بر سطح چاپ شونده انتقال می‌دهد. بر روی نورد آنیلوکسی حفره‌های وجود دارند که مقادیر مشخصی از مرکب را با خود بر روی کلیشه حمل کرده و منتقل می‌کنند. بر این اساس تعداد حفره‌های موجود (در واحد طول) بر روی نورد آنیلوکسی بسته به نوع کار چاپی و کیفیت مورد نظر متغیر خواهد بود.
کلیشه برجسته و منعطفی که به عنوان لوح چاپ در این روش استفاده می‌شود از لاستیک قالب‌گیری شده یا مواد فتوپلیمری که نواحی تصویری در آنها بالاتر از نواحی غیر چاپی است ساخته شده است. روش‌های آنالوگ یا دیجیتال هر دو می‌توانند برای ساخت این کلیشه‌ها به کار گرفته شوند.
فرآیند چاپ فلکسو بدین صورت است که ابتدا رول بستر باز می‌شود و ورق از یک سری ایستگاه‌های چاپ عبور می‌کند.
یک غلتک آنیلوکس (ساخته شده از فولاد یا آلومینیوم) با سطح حکاکی شده و فرروفتگی‌های کم عمق در جوهر فرو می‌رود.
سپس غلتک آنیلوکس با یک تیغه پاک می‌شود تا یک لایه جوهر یکنواخت و یکدست باقی بماند.
جوهر روی تصاویر آبکاری شده اعمال می‌شود.
سپس بستر روی صفحه فشار داده می‌شود، این کار به واسطه یک استوانه قالب گیری که فشار مناسبی را اعمال می‌کند انحام می‌شود و تصویر را روی سطح منتقل می‌کند.
لامپ UV یا خشک کن IR جوهر را قبل از فرآیند بعدی خشک می‌کنند.
اصطلاح آنیلوکس
آنیلوکس و یا Anilox استوانه‌ای توپر و یا توخالی است که در چاپ فلکسو برای انتقال مرکب از مخزن مرکب به سطح کلیشه استفاده می‌شود. آنیلوکس در چاپ افست نیز برای انتقال پوشش‌هایی مثل واتربیس استفاده می‌شود. سطح آنیلوکس پوشیده از حفره‌های ریزی است که برای انتقال هر مایعی از آنها استفاده می‌شود.
رول آنیلوکس یک سیلندر سخت است که معمولاً از یک هسته فولادی یا آلومینیوم ساخته شده است که توسط یک سرامیک صنعتی پوشش داده شده‌است که سطح آن حاوی میلیون‌ها حفره بسیار ریز است که به عنوان سلول شناخته می‌شود.
مزایا چاپ فلکسو
به جرعت می‌توان گفت چاپ فلکسو با وجود بیش از صد سال قدمت همچنان به عنوان یکی از بهترین روش‌های چاپی در تیراژ بالا محسوب می‌شود که تقریبا در تمامی بخش‌های مختلف چاپ از آن بهره گرفته می‌شود.
از جمله مزیت‌های چاپ فلکسو عبارتند از:
سرعت بالای چاپ: با بهره گیری از چاپ فلکسو می‌توان تعداد زیادی از محصولات را در بازه زمانی کوتاهی بدون افت کیفیت به چاپ رسانید.
سازگار با بسیاری از سطوح: چاپ فلکسو از معدود روش‌های چاپی است که امکان چاپ بر روی طیف گسترده‌ای از سطوح پلاستیکی، فلزی، کاغذی و… را فراهم می‌آورد.
دقت بالا: در سفارشات تیراژ بالا سرعت و دقت دستگاه چاپ اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. دستگاه چاپ فلکسو از دقت بالایی برخوردار است که می‌تواند ریزترین نکات چاپ را به درستی بر روی سطوح مورد نظر ایجاد نماید. این ویژگی در هنگام چاپ لوگو و عناصر دقیق طراحی بسیار کارآمد می‌باشد.
مقرون بصرفه: هزینه چاپ فلکسو نسبت به رقیب اصلی آن یعنی چاپ گراور بطور قابل توجهی کمتر است. همچنین بدلیل عدم نیاز به ترکیب مرکب دان، هزینه چاپ فلکسو بسیار مناسب‌تر می‌باشد.
از دیگر مزایای چاپ فلکسو:
- قابلیت چاپ بر روی سطوح بزرگ
- کاهش ضایعات چاپی
- کاهش هزینه های انرژی برق
- دارای برنامه بسیار متنوع
- کیفیت بالا در نتایج نهایی
- دوام بالا چاپ
- و…
معایب چاپ فلکسو
برای ارزیابی و شناخت درست روش‌های چاپی باید در کنار مزایا به معایب آن نیز توجه نماییم. چاپ فلکسو در مقایسه با دیگر روش‌های چاپی از نقاط منفی محدودی برخوردار است که شامل:
- کیفیت چاپی آن از سایر روش‌های چاپی مثل چاپ افست و چاپ روتوگراور پایین‌تر است.
- در چاپ فکسو برای چاپ سطوح تن‌پلات و نوانس‌های فید شده به سمت درصد صفر مشکلاتی وجود دارد.
- فایل حتما قبل از کلیشه سازی باید برای ماشین مورد نظر تفکیک و یا آماده سازی شود.
- محدودیت در استفاده از طرح و رنگ
- و…
کاربرد چاپ فلکسو
اصلی‌ترین روش چاپی کارآمد در صنعت بسته بندی، چاپ فلکسوگرافی است. از دیگر کاربردهای چاپ فلکسو عبارتند از:
- برای پاکت خرید و بسته‌بندی‌هایی که قابلیت انعطاف دارند به کار می‌رود.
- لیبل رول پست چسب دار
- نمونه‌های مختلف پاکت
- برای ساک‌های کاغذی و پلاستیکی و کارتن‌هایی که خود ساخته و برای مقوا کنگره دار قابل استفاده است.
- کارتن‌هایی که برای مایعات و کارتن مقوایی
- روزنامه و کتاب هاب جلد شومیز
- چاپ روی فویل و سلفون
- روی لفاف بسته‌بندی
- چاپ روی کارتن
- روی کارتن و فرم اداری
- و…
انواع دستگاه چاپ فلکسو
ماشینهای چاپ فلکسو را به صورت کلی به سه دسته می‌توانیم تقسیم بندی کنیم:
ماشینهای سیلندر مرکزی:
در ماشینهای سیلندر مرکزی، سیلندر فشار به صورت مرکزی می‌باشد و رنگ‌های مختلف به دور این سیلندر بزرگ چیده شده‌اند. از این ماشینهای سیلندر مرکزی برای چاپ لیبل‌ها و لفاف‌های بسته بندی استفاده می‌شود.
ماشینهای خطی یا اینلاین:
نحوه قرارگیری برج‌های چاپ در این ماشین به صورت افقی و پشت سر هم می‌باشد. از امکانات ماشین امکان چاپ در دو نوع متریال رول و ورق می‌باشد.
فلکسو ایستاد Stack:
این دستگاه به گونه‌ای است که برج‌های چاپی در آن به صورت پشت سرهم یا به شکل بالا پایین قرار می‌گیرند.
فلکسوی ایستاده برخلاف نوع سیلندر مرکزی، لفاف از سیلندرهای متعدد برای چاپ عبور می‌کند. نکته مهم در این دستگاه تخصیص هر سیلندر به یک رنگ یا لفاف است. این دستگاه قابلیت رجیستر ضعیفی دارد از همین رو تنها کار برد آن برای چاپ‌های ساده مناسب است.
انواع چاپ فلکسو
چاپ فلکسو از نظر نوع چاپ در ۳ دسته بندی قرار می‌گیرد که شامل:
چاپ لیبل: چاپ لیبل‌ها به سه روش چاپی رایج همچون فلکسوگرافی، چاپ افست و دیجیتال انجام می‌شود.
چاپ لفاف: چاپ لفاف در صنعت چاپ و بسته بندی در هر سه روش فلکسو، چاپ گراور و چاپ دیجیتال قابل اجرا است.
چاپ کارتن: ایجاد چاپ بر روی کارتن به دو روش فلکسویی و چاپ افستی لمینتی انجام می‌شود.
کلیشه چاپ فلکسو
کلیشه چاپ فلکسو همان چیزی است که سال‌ها برای چاپ فلکسو استفاده می‌شود. کلیشه وسیله‌ای است که برای انتقال مرکب به سطح جنس چاپی استفاده می‌شود. کلیشه‌ها دارای انواع مختلفی هستند و به روش‌های مختلفی تولید می‌شوند. کلیشه‌های فوتوپلیمری کلیشه‌هایی هستند که با کمک نور یووی ساخته می‌شوند.
کلیشه‌های فوتوپلیمری به روش‌های آنالوگ و دیجیتال ساخته می‌شوند و هرکدام از آنها معایب و مزایایی دارند ولی امروزه برای چاپ‌های باکیفیت بالا از کلیشه‌های دیجیتالی بیشتر استفاده می‌شود.
کلیشه‌های چاپ فلکسو به دو گونه هستند:
- کلیشه‌های پشت فلزی که برای چاپ روی ظروف یکبار مصرف استفاده می‌شوند.
- کلیشه‌های فتوپلیمری که بیشتر در چاپ فلکسو به کار برده می‌شوند و پشت آنها دارای طلق شفاف است.
سخن پایانی
دراین مقاله تمامی نکات مرتبط و مهم چاپ فلکسو مورد بررسی قرار داده شد. چاپ فلکسو از کاربرد، مزایا و معایب بسیاری برخوردار است که در هنگام استفاده از آن باید به تمامی این موارد دقت داشته باشید تا بتوانید بهترین روش چاپی متناسب با نیاز خود را انتخاب نمایید. همچنین در هنگام سفارش چاپ فلکسو باید از اطلاعات سفارش خود آگاهی داشته باشید تا از هدر رفتن زمان و آسیب‌های مالی جلوگیری نمایید.
امیدواریم مطالب ارائه شده در این بخش در راستای بهره برداری شما عزیزان مفید واقع شود.
برای برقراری ارتباط با مشاوران و کارشناسان کلیشه کیمیا به صفحه تماس با ما مراجعه نمایید.
کارشناسان ما در کوتاه ترین زمان ممکن پاسخگوی نیاز شما خواهند بود.
نظرات و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید.
